Pracujący urodzeni po 1948 r. mogą złożyć wniosek o wcześniejszą emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Wniosek ten należy złożyć po 2008 roku, ale przed ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego. Dotrzymanie tego terminu spowoduje naliczenie emerytury na starych zasadach.
Uprawnionymi do wcześniejszej emerytury są zatrudnieni przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Wykaz zawodów w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych znajduje się w rozporządzeniu w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Poniżej publikujemy fragment wykazu dotyczący prac w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych - prac budowlanych i leśnych.
Wykaz A
Prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do
niższego wieku emerytalnego.
DZIAŁ V. W BUDOWNICTWIE I PRZEMYŚLE MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH
1. Roboty wodno-kanalizacyjne oraz budowa rurociągów w głębokich
wykopach
2. Budowa oraz remont chłodni kominowych i kominów przemysłowych
3. Prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych
4. Prace zbrojarskie i betoniarskie
5. Prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości
6. Prace malarskie konstrukcji na wysokości
7. Prace przy wykonywaniu konstrukcji nadbrzeży, falochronów oraz
innych budowli hydrotechnicznych w nawodnionych wykopach lub
na styku woda–ląd
8. Prace cykliniarskie
9. Prace dekarskie
10. Prace kamieniarskie
11. Prace przy produkcji materiałów ogniotrwałych oraz wyrobów ceramicznych
12. Prace przy produkcji materiałów azbestowo-cementowych
13. Prace przy produkcji wyrobów z włókien mineralnych z zastosowaniem
klejów zawierających rozpuszczalniki organiczne
14. Prace przy produkcji cementu
15. Prace przy produkcji betonu kruszywowego
16. Prace przy produkcji wapna
17. Prace przy produkcji gipsu półmokrego
18. Prace palaczy pieców do wypalania i palaczy suszarń
19. Prace przy produkcji wyrobów ze szkła kryształowego
20. Wypalanie, ściąganie i mielenie dolomitu oraz przygotowanie masy
dolomitowej
21. Produkcja elementów budowlanych z pyłów dymnicowych.
DZIAŁ VI. W LEŚNICTWIE, PRZEMYŚLE DRZEWNYM I PAPIERNICZYM
1. Prace drwali
2. Prace przy zrywce i wywózce drewna z lasu
3. Obsługa urządzeń do mechanicznego rozdrabniania drewna (produkcja
rębków)
4. Prace przy suchej destylacji drewna i węgla aktywnego
5. Impregnowanie drewna metodą dyfuzyjną i ręczną oraz wybielanie
wikliny
6. Impregnowanie płyt pilśniowych bardzo twardych olejami z hartowaniem
7. Prace w klejowniach z użyciem klejów zawierających rozpuszczalniki
organiczne
8. Politurowanie ręczne
9. Produkcja masy zapałczanej zawierającej fosfor, dwuchromian potasu,
biel cynkową, siarkę oraz dwutlenek magnezu
10. Rozdrabnianie gliny i kaolinu do produkcji ołówków
11. Wyładowywanie dyfuzorów przy ekstrakcji garbników
12. Prace ładowaczy pieców pirytowych, piecowych pirytu, aparatowych
siarkowni
13. Roztwarzanie surowców włóknistych metodą siarczanową i siarczynową
w oddziałach warzelni
14. Wytwarzanie kwasów i ługów warzelnych
15. Wytwarzanie chemicznych środków bielących i bielenie mas włóknistych
16. Produkcja oleju talowego i węglanu wapnia
17. Hydrotermiczna obróbka drewna
Za pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze uważa się:
- pracowników organów kontroli państwowej,
- pracowników organów administracji celnej,
- pracowników wykonujących działalność twórczą lub artystyczną,
- dziennikarzy zatrudnionych w redakcjach dzienników, czasopism, w radiu, telewizji, organach prasowych, informacyjnych, publicystycznych albo fotograficznych, objętych układem zbiorowym pracy dziennikarzy,
- nauczycieli, wychowawców lub innych pracowników pedagogicznych wykonujących pracę nauczycielską wymienioną w art. 1 ustawy Karta Nauczyciela,
- żołnierzy zawodowych, funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Służby Celnej, Służby Więziennej i Państwowej Straży Pożarnej,
- pracowników jednostek ochrony przeciwpożarowej.
Z prawa do emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach mogą korzystać także pracownicy zatrudnieni u prywatnych pracodawców.
Należy pamiętać, że z prawa do wcześniejszej emerytury może skorzystać tylko taki zatrudniony, który prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. A emerytura przysługuje tylko wtedy, gdy praca była wykonywana w ramach stosunku pracy lub stosunku służby.
Podczas ustalania okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, nie bierze się pod uwagę okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenie na wypadek choroby lub macierzyństwa, a więc okresów:
- niezdolności do pracy,
- urlopu dla poratowania zdrowia,
- urlopu szkoleniowego,
- okresów chorobowych, macierzyńskich, opiekuńczych lub rehabilitacyjnych.
Nie bierze się także pod uwagę okresów urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego czy też okresów służby wojskowej niezależnie od tego, w jakim okresie zostały przebyte. Natomiast okres urlopu wypoczynkowego traktuje się na równi z okresami wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.
Osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 r., będący pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach na stanowisku wymienionym w wykazie A załącznika do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, mogą przejść na emeryturę, jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:
- kobieta osiągnęła wiek emerytalny wynoszący 55 lat, a mężczyzna 60 lat,
- posiadają łącznie okresy składkowe i nieskładkowe w wymiarze 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.
Osoby urodzone po 1 stycznia 1949 r. mają prawo do emerytury w obniżonym wieku, jeśli spełnią łącznie następujące warunki:
- nie przystąpiły do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyły wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa,
- warunki do uzyskania emerytury określone w rozporządzeniu w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze spełnią nie później niż do 31 grudnia 2008 r.
Jeśli osoby urodzone po 1948 roku chcą mieć emeryturę obliczoną według starych zasad, muszą wniosek o wcześniejszą emeryturę z tytułu pracy w szczególnym charakterze złożyć przed ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego.
Podstawa prawna
Ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego (Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.). pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz. 43 z późn. zm.)
